Menuda raxeira, Víctor, a das cinco da tarde do 25 de xullo no cemiterio de Santa Mariña, Ourense. O sol caendo a plomo sobre as testas dos que alí estabamos, máis ben poucos, dándoche a despedida derradeira, esa aperta anterior ó intre no que, seica, a alma se desata do corpo e vai dar quen sabe onde… Se por ti fora, collías o andante de présa e cáseque correndo, estreitabas unhas cantas maus bulindo e perdíaste cara ó alén dicindo en voz baixa: «Ata eiquí chegamos, meus amigos, voume porque non me queda aire, perdín a luz toda e o canto xa hai que non é cousa miña. Non, non vos molestedes, fun mariñeiro da noite, só co abalo da maré arribarei a algures…». Mais ti non dicías nada, os enterradores non tiñan vagar, un rapazote acollía ó crego debaixo dun paraugas -xa sei que onda nós dicimos sombrilla-, as túas rapazas choraban con desconsolo, miñas pobres, e eu lendo o teu Epílogo, un texto de No mar levado, cuarta parte de O ar que nos leva (1987), libro ó que lle deches mil e unha voltas cando por fin, despoixa de moito porfiar nos puñemos á tarefa de recoller a túa poesía. Lembras, Víctor, aqueloutra tarde de raxeira na que caían os paxaros no parque de San Lázaro? Era agosto e nosoutros veña que dálle a corrixir probas na terraza dun café, mentres que por depar tecíase a traxedia. Unha parella singular e disparatada: il madurote, feo e chosco dun ollo, ela redonda de carnes, morena de pel, cenoura de frasco, coma co pelo ardendo en lapas. E, de sócato, erguermos a vista á xunta e vémola cichando sangue polo pescozo mentres il, topeñando nas mesas, fuxía coa navalla aberta na mau… Non, non era cousa de Pasolini e Pino Palosi en Ostia, era un de Barbadás cunha colombiana en Ourense. Ti, meu vello, adoitabas repetir sempre, ante o asombro, unha pequena frase feita: «Que bárbaro!» Pero aquel día non o dixeches, botácheste atrás do proxeneta e case lle tronzas o brazo chamándolle cabrón, fillo da gran puta, cabronazo… Ignoro, Víctor querido, porque esoutro día, despois do teu enterro, me veu á cabeza aquel teu arrauto de valentía, nin porque botei un bo pouco repetindo para min estes teus versos: «Calada, si, calada/ morte esta morte negra/ que en silencio nos busca/ e en silencio nos leva».