Mario Antuña: «Cando foi o do Klaus pasamos tres noites seguidas sen durmir»

En la noche y madrugada del 23 al 24 de enero de 2009 el Klaus hacía estragos materiales y lamentablemente también personales, en la comarca de A Mariña. La semana próxima se cumplirán 15 años pero fue tal su magnitud que los recuerdos que muchos pueden revivir de aquel episodio se proyectan como imágenes de ayer mismo. Así ocurre al hablar con Mario Antuña, cabo del Servicio de Extinción de Incendios, Salvamento y Protección Civil de Cervo, comenzando su relato por las horas previas, a la inversa del conocido refrán ‘después de la tempestad, viene la calma’: «Acordo o seguemento que se fixera durante todo o día. Ata as dez e media da noite ainda había quen nos dicía: ‘Que alarmistas sodes!’ Había unha calma chicha, pero quédame a imaxe de como corrían as nubes... Foi moi complicado; pasei tres noites sen durmir». Recuerda de forma especial al sargento Lorenzo Martín, que fallecía aquella misma noche tratando de ayudar a los conductores en el tramo de Xove a Cervo, donde caían árboles por doquier: «Estabamos no aparcamento do Almacén en Cervo retirando unha árbore que acababa de caer sobre dous coches. Nese intre chamaron ao sarxento Lorenzo e ao compañeiro Magín, que foi o garda civil que se quedou con el. Remataran o servizo ás dez da noite pero volveron para regular os coches en Xove, onde era unha locura o que pasaba. Teño moi grabado iso. Media hora despois dinme que caen árbores e que teñen moitos problemas. Xusto nos avisan doutro nunha claraboia nas vivendas sociais en Ríocobo e contestamos que imos pasar por alí antes para ver se hai algo grave. Indo de Cervo a Ríocobo, comunícanos o 112 que lle caera unha árbore á patrulla. Sabiamos que eran eles e contactei con Magín, dicíndonos el que apurásemos. Á altura do Castelo cáenos encima do camión unha árbore, aplastando a cabina. Baixamos e collemos o coche dun particular, pedindo que nos acerque co equipo de excarcelación, que pesa, sen saber ainda entonces se Lorenzo estaba atrapado dentro do coche ou fóra. As comunicacións deixaran de funcionar porque caera a liña telefónica. Avanzamos 60 metros e decidimos ir correndo. Non se vía nada, non se daba avanzado polo vento. Xusto a un dos que traballou comigo esa noite era o fillo do sarxento, cae a póla dunha árbore e fírelle unha man. Deixámolo no camión e imos buscar a seu pai. Foi unha odisea sacalo e levalo para o restaurante, ata que chegou a ambulancia. Ata mandamos nela a unha persoa cunha motoserra por se caían árbores hacia Burela».

«Foi unha odisea sacar ao sarxento Lorenzo Martín e levalo para O Castelo, ata que chegou a ambulancia»

«Foi unha noite complicada _reconoce Antuña_ pero tamén pola parte emocional, porque eu tiña relación co sarxento. El e Magín tiveron moito mérito traballando fóra de servizo, intentando abrir paso entre Xove e Cervo e parando os coches, porque había xente que non facía caso á alerta. Tamén foi algo perigoso; creo que nunca se lles recoñeceu o que fixeron como debería. Foi un acto moi valorable».

Más recuerdos de Mario Antuña sobre el Klaus fueron que tenían que desplazarse varios kilómetros para cargar los móviles. Solo era posible en el hospital en Burela, al igual que otro único punto de cobertura era el faro de San Cibrao, en la Atalaia. Y que A Mariña pasó «tres ou catro días seguidos sen comunicacións» y tuvieron que montar un puesto informativo en la Casa da Cultura para ayudar a los vecinos. Pide reflejar a los que estaban con él en el entonces Grumir de Cervo, aquella noche del Klaus: «Mario, Kai, Villi, Chicho, Justo, Seijas e Miguel, que era o fillo do sarxento falecido».

En octubre será el 40 aniversario del Hortensia

En octubre de este año llegará otro aniversario similar al Klaus, pues en la noche del 3 al 4 de ese mismo mes en 1984 se dejó sentir con dureza el Hortensia, que muchos mariñanos conservan en su memoria. Se cumplirán entonces 40 años de una tormenta tropical en cuyo centro la presión era de 970 milibares, tal y como explicó Damián Insua, físico de la USC, en la sección «Historias del tiempo» de Xavier Fonseca. Con respecto al Klaus, en la misma también se informaba que tuvo como principal característica que en menos de 24 horas su presión mínima central cayó desde los 994 a los 974, una caída muy brusca. Mario Antuña que contaba con 12 años de edad en octubre de 1984: «Teño a imaxe de que no antigo economato estiveron varios días os xeneradores de Alúmina Aluminio para que a xente poidera comprar e así os edificios da Veiga tiñan luz. Oía o grupo electróxeno de gasoil rumbando todo o día». «O máis parecido que recordan os vellos a eses temporais son as galernas, ainda que daquela tampouco había tantas prediccións nin tantos medios para acceder á información», sostiene.

Actuación en emergencias

Sobre todo a raíz de la experiencia del Klaus y de otras similares, Mario Antuña enfatiza en que «a meteoroloxía non é unha ciencia exacta. Alertar está ben, pero tamén entendo á xente cando di que a veces se alerta como se fose caer o mundo e logo non pasa nada. Sen embargo, penso que é mellor pecar de exceso que de defecto. Un exemplo, a que montou Filomena en Madrid». «Protección Civil _finaliza_ nace en 1982 como un servizo público. Ante a pregunta de se debería haber máis medios para emerxencias a resposta é si. Nunha situación desas, ainda que os servizos estean a pleno rendimiento, remunerados e profesionais hai poucos. O voluntariado ten unhas funcións pero non se pode suplir unha cousa con outra».

---

---

---